สตาร์ทอัพระดับยูนิคอร์น (Unicorn) คือสตาร์ทอัพที่มีมูลค่าการลงทุนที่ได้รับจากนักลงทุน มากกว่า 1,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐ ตัวอย่างธุรกิจสตาร์ทอัพระดับยูนิคอร์นที่รู้จักกันทั่วไป เช่น Uber หรือ Airbnb ของสหรัฐอเมริกา หรือ Xiaomi ของจีน เป็นต้น ซึ่งในประเทศแถบเอเชียนอกเหนือจากประเทศจีน ประเทศเกาหลีใต้ก็นับว่าเป็นประเทศที่มียูนิคอร์นมากที่สุดเป็นอันดับ 5 ของโลกโดยประกอบไปด้วยสตาร์ทอัพระดับยูนิคอร์นจำนวน 12 ราย เป็นรองจากประเทศสหรัฐอเมริกา จีน อังกฤษ และอินเดียเท่านั้นปัจจัยสู่ความสำเร็จของยูนิคอร์นเกาหลีจึงมีความน่าสนใจและนำมาสู่การถอดบทเรียนในครั้งนี้
การที่ธุรกิจสตาร์ทอัพของเกาหลีใต้ประสบความสำเร็จได้นั้น เป็นผลมาจากหลายปัจจัยจากทั้งตัวธุรกิจสตาร์ทอัพเอง ปัจจัยภายนอกที่มีส่วนช่วยสนับสนุนและเอื้อต่อการประสบความสำเร็จ เช่น ประเทศเกาหลีใต้มีโครงสร้างพื้นฐานทางด้านการเข้าถึงโทรศัพท์ อินเทอร์เน็ต มีจำนวนการใช้ Smartphone สูง และยังเป็นผู้พัฒนาโครงข่ายอินเทอร์เน็ตอันดับต้นของโลก มีเครือข่ายสำหรับอุปกรณ์ IoT ครอบคลุมทั่วประเทศ และเริ่มใช้เครือข่าย 5G เป็นประเทศแรกๆ ซึ่งเอื้อต่อการดำเนินธุรกิจของสตาร์ทอัพ หรือจำนวนเงินลงทุนในธุรกิจสตาร์ทอัพจากบริษัทร่วมลงทุน (Venture Capital)
ในปี 2561 มีมูลค่าการลงทุนสูงสุดเป็นประวัติการณ์ถึง 3.42 ล้านล้านวอน และการสนับสนุนของรัฐบาลเกาหลีใต้ในการขับเคลื่อนวิสาหกิจเริ่มต้นให้เติบโตและแข่งขันได้ในเวทีโลก
เกาหลีใต้มีกระทรวงที่ดูแลวิสาหกิจเหล่านี้โดยเฉพาะและอย่างใกล้ชิด ชื่อว่า Ministry of SMEs and Startups (MSS) ซึ่งทำหน้าที่ออกนโยบายและมาตรการเพื่อสนับสนุนระบบนิเวศของสตาร์ทอัพ โดยดำเนินงานภายใต้แผนที่จะ ‘สร้างเกาหลีใต้ให้เป็นประเทศสตาร์ทอัพ’ โดยการสร้างบรรยากาศ และระบบนิเวศของประเทศให้เอื้อต่อการทำธุรกิจสตาร์ทอัพ โดยมีการดำเนินมาตรการต่างๆ เช่น
1. การเปิดตลาดหลักทรัพย์ KONEX (Korea New Exchange) ให้แลกเปลี่ยนหลักทรัพย์ เพื่ออำนวยความสะดวกให้ SME และผู้ร่วมทุนในการระดมทุนหรือรวบรวมเงินลงทุนก่อนที่จะเข้าจดทะเบียนใน KOSDAQ
2. นโยบายการส่งเสริมจากภาครัฐ ที่ช่วยให้สตาร์ทอัพหาผู้มีความสามารถทางด้านไอทีมาร่วมงาน โดยการเสนอให้ผู้ชายชาวเกาหลีใต้สามารถทำงานเป็น Developer ในสตาร์ทอัพแทนที่จะเข้ากรมตามที่กฎหมายกำหนดแต่จะได้รับเงินเดือนในอัตราที่น้อยกว่าปกติ เพราะ developer เป็นตำแหน่งที่เงินเดือนสูงและสตาร์ทอัพอาจมีทุนไม่เพียงพอที่จะจ้างงานคนเหล่านี้ได้
3. มาตรการเพิ่มเติม เช่น โปรแกรมที่สนับสนุนการจัดตั้งออฟฟิศ อย่างที่ทราบกันว่าค่าเช่าที่ในเกาหลีใต้มีราคาที่สูง รัฐจึงยื่นมือเข้ามาสนับสนุนค่าเช่า โปรแกรมลดภาษีนิติบุคคลของสตาร์ทอัพและผ่อนคลายข้อกฎหมายให้สตาร์ทอัพในการดำเนินธุรกิจ
นอกเหนือจากการสนับสนุนทางด้านนโยบาย รัฐบาลเกาหลียังสนับสนุนด้านเม็ดเงิน เช่นโครงการ Technology Incubation Program (TIPS) ของรัฐบาล ที่ให้เงินในการสนับสนุนด้านวิจัยและพัฒนา (R&D) กับสตาร์ทอัพ 8 แสนดอลลาร์สหรัฐต่อแห่ง ซึ่งคาดว่าภายในปี 2025 ยอดการลงทุนสนับสนุนของรัฐบาลเกลาหลีใต้ในธุรกิจสตาร์ทอัพจะสูงถึง 8 พันล้านเหรียญสหรัฐ ซึ่งเป็นงบประมาณส่วนหนึ่งในแผนพัฒนาเศรษฐกิจและนวัตกรรม
อีกหนึ่งตัวแปรสำคัญในการผลักดันสตาร์ทอัพคือบริษัทขนาดใหญ่ที่เป็นรากฐานของระบบเศรษฐกิจเกาหลีใต้ เพราะบริษัทเหล่านี้มีการผันตัวไปเป็นนายทุนให้สตาร์ทอัพ ไม่ว่าจะเป็นในรูปแบบของการร่วมทุน ลงทุนโดยตรง หรือผ่านโปรแกรม Accelerator ของตน และแน่นอนว่าความร่วมมือของทั้งภาครัฐและเอกชนนี้ ล้วนแต่เป็นผลดีต่อการเติบโตของสตาร์ทอัพ
แต่ถึงจะได้รับการสนับสนุนอย่างเต็มที่จากรัฐบาล เกาหลีใต้ก็ยังเผชิญกับ ‘สตาร์ทอัพซอมบี้’ ที่หากจะอธิบายให้ง่ายคือสตาร์ทอัพที่ไม่ตายแต่ก็ไม่โต ซึ่งมีจำนวนมากไม่แพ้ประเทศใดในโลก สตาร์ทอัพซอมบี้เหล่านี้ สามารถขอเงินสนับสนุนจากรัฐบาลเพื่อต่ออายุบริษัทไปเรื่อยๆ แต่ไม่มีความสามารถเพียงพอที่จะทำเงินหรืออยู่ได้ด้วยกำไรของตนเอง ประกอบกับทัศนคติของคนเกาหลีใต้เองที่ยึดติดกับการทำงานในองค์กรใหญ่ เช่น Samsung Hyundai LG กลุ่มคนที่ทำงานในบริษัทใหญ่เหล่านี้จะได้รับการยอมรับว่าประสบความสำเร็จ หรือแม้หากมีความสนใจในงานสตาร์ทอัพก็จะมุ่งเข้าหาแต่สตาร์ทอัพที่ประสบความสำเร็จและเป็นยูนิคอร์นเท่านั้น เช่น Coupang Naver Kakao Talk Line ทำให้สตาร์ทอัพหน้าใหม่ประสบปัญหาในการหาคนที่มีความสามารถเข้ามาร่วมงาน
ตัวอย่างของเกาหลีใต้แสดงให้เห็นว่าสตาร์ทอัพจะเติบโตได้เพราะการสนับสนุนจากรัฐบาลเป็นปัจจัยหลัก โดยมีความร่วมมือจากภาคเอกชนเป็นแรงกระตุ้นในการขับเคลื่อน ซึ่งเมื่อมองกลับมาที่ไทย การพัฒนาตลาดสตาร์ทอัพของประเทศยังอยู่ในระยะเริ่มต้นที่ต้องเร่งสร้างสภาพแวดล้อมเพื่อสนับสนุนการเติบโตของสตาร์ทอัพ ตลอดจนเร่งแก้กฎหมาย กฎระเบียบต่างๆ ที่เกี่ยวข้องให้เอื้อต่อการลงทุนและการทำธุรกิจสตาร์ทอัพ นอกจากนี้การเพิ่มจำนวนบริษัทร่วมทุน (Venture Capital) จากทั้งในและต่างประเทศ ก็จะช่วยสร้างโอกาสให้กับธุรกิจสตาร์ทอัพไทยในการเติบโตและก้าวไปสู่ระดับโลกได้อีกทางด้วย
ติดตาม Life Elevated ได้ที่
Website: www.lifeelevated.club/
Facebook: Life Elevated ชีวิตยกระดับ
Twitter: @_lifeelevated_
Instagram: @lifeelevatedclub
Line OA: @Lifeelevated
Blockdit: Life Elevated
