โควิด 19 ไวรัสร้ายนอกจากจะทำลายสุขภาพแล้ว ยังทำร้ายสุขภาพใจของเราด้วย สร้างความเครียดต่างๆ นานา ทำให้รู้สึกไม่สดชื่น ไม่อยากทำอะไร ไม่มีสมาธิจดจ่อกับการทำงาน บางครั้งอาจมีอาการเบื่ออาหาร และอื่นๆ อีกมากมาย ดังนั้น Bangkok Bank SME จึงขอนำเสนอการขจัด – ลดความเครียดด้วยวิธีธรรมชาติบำบัด มาดูกันว่า ‘การปลูกต้นไม้’ มีประโยชน์ต่ออารมณ์และสุขภาพจิตอย่างไรบ้าง
ข้อดีของการปลูกต้นไม้
การทำสวน และกิจกรรมอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับธรรมชาติหรือที่รู้จักในชื่อ การทำสวนบำบัด (Gardening Therapy) หรือพืชสวนบำบัด (Horticultural Therapy) ได้นำมาใช้เพื่อบำบัดทางสุขภาพ และจิตใจมาตั้งแต่ปี 1970
เนื่องจากมีงานวิจัยที่พบว่าการอยู่ในสภาพแวดล้อมที่เป็นธรรมชาติทำให้การรับรู้ผ่านประสาทสัมผัสทั้งห้าของคนเราชัดเจนขึ้น รู้สึกกลมกลืนกับธรรมชาติ ทำให้ตื่นตัว สร้างความสดชื่น ผ่อนคลาย รวมถึงมีพลังงานด้านบวกมากขึ้น ความเครียดลดลง มีความสงบในจิตใจ และมีความสุขมากขึ้น ปัจจุบันการทำสวนบำบัดไม่เพียงนำมาใช้เพื่อสร้างความสดชื่นแก่คนทั่วไปเท่านั้น แต่ยังนำมาใช้บำบัดผู้ที่มีความต้องการพิเศษ อาทิ ผู้อยู่ในภาวะเครียด ซึมเศร้า เหนื่อยล้าจากการทำงาน ผู้สูงอายุ เด็กสมาธิสั้นและออทิสติกด้วย
โดยนักวิจัยจากมหาวิทยาลัย Princeton พบว่า การปลูกต้นไม้และการทำสวน เป็นงานอดิเรกที่สามารถเยียวยาจิตใจ ปรับอารมณ์ของคนได้เป็นอย่างดี ซึ่งการวิจัยครั้งนี้เก็บข้อมูลจากกลุ่มตัวอย่างจำนวน 370 คน ในประเทศสหรัฐอเมริกา เพื่อศึกษาพฤติกรรมการใช้ชีวิตทั่วไป ตั้งแต่การเดิน การนั่ง การโดยสารรถสาธารณะ การซื้อของ ไปจนถึงพฤติกรรมการรับประทานอาหารนอกบ้าน
เมื่อทำการศึกษาลึกลงไปในเชิงพฤติกรรมพบว่า การปลูกต้นไม้และการทำสวน จะช่วยเพิ่มระดับความสุขในชีวิตได้ โดยผู้ที่ทำการปลูกต้นไม้ และทำสวนมีระดับความสุขอยู่ใน 3 อันดับแรก เมื่อเทียบกับการทำกิจกรรมอื่นๆ ไม่ว่าจะเป็นการปลูกต้นไม้คนเดียว หรือมีคนช่วยปลูกก็ตาม
ขณะที่การวางต้นไม้กระถางบนโต๊ะทำงาน หรือวางในออฟฟิศนั้นก็เป็นอีกวิธีหนึ่งที่ช่วยลดความเครียดได้เช่นกัน จากผลการวิจัยของนักจิตวิทยาสิ่งแวดล้อมและคณะจากมหาวิทยาลัยวิทยาการสิ่งมีชีวิตในนอร์เวย์ และมหาวิทยาลัยอัพพ์ซาลาในสวีเดน ได้ศึกษาเปรียบเทียบการทำงานด้วยเครื่องคอมพิวเตอร์ในห้องที่มีต้นไม้กับในห้องที่ไม่มี พบว่า พนักงานที่ทำงานในห้องที่มีต้นไม้จะทำงานได้เร็วกว่า 12% มีความเครียดต่ำกว่า และความดันโลหิตก็ต่ำกว่าด้วย ที่เป็นเช่นนั้นก็เพราะว่าต้นไม้และจุลชีพในดินจะช่วยลดสารอินทรีย์ที่ส่งผลต่อสุขภาพ
นอกจากนี้มีปัจจัยด้านจิตวิทยาด้วยว่า การที่คนได้เห็นต้นไม้จะช่วยให้มองสุขภาพของตนเองในทางบวก และผลวิจัยยังยืนยันอีกว่าการมีต้นไม้ในออฟฟิศ สามารถช่วยลดฝุ่นได้ถึง 20% ช่วยเพิ่มออกซิเจนและดูดซับสารพิษในอากาศ ทำให้อากาศบริสุทธิ์ขึ้นด้วย
‘ปลูกต้นไม้’ ช่วยให้ผ่อนคลายได้อย่างไร?
Professor Lightman จาก University of Bristol ประเทศอังกฤษ ได้ค้นพบแบคทีเรียที่อาศัยอยู่ในดินชื่อ Mycobacterium vaccae แบคทีเรียชนิดนี้เข้าสู่ร่างกายมนุษย์โดยผ่านทางเยื่อบุส่วนต่างๆ เช่น เยื่อบุผิวช่องจมูกและปาก เมื่อแบคทีเรียนี้เข้าสู่ร่างกายจะทำให้เพิ่มการสร้างสารสื่อประสาทแห่งความสุขชื่อ Serotonin ที่บริเวณสมอง และทางเดินอาหาร รวมถึงลดกระบวนการอักเสบภายในร่างกาย
Serotonin มีฤทธิ์คล้ายกับยาต้านอาการซึมเศร้า ทำให้อารมณ์ดี ดังนั้นหากสมองขาด Serotonin จะนำไปสู่การเกิดโรคซึมเศร้าได้ ส่วน Serotonin ในทางเดินอาหารทำหน้าที่ควบคุมการทำงานของระบบทางเดินอาหาร ได้แก่ การสร้างเมือกและกรด ร่วมกับควบคุมการทำงานของกล้ามเนื้อเรียบที่ทางเดินอาหาร นอกจาก M. vaccae ที่เพิ่มการสร้าง Serotonin แล้ว ความสงบในจิตใจ และความพึงพอใจที่เกิดขึ้นขณะที่ปลูกต้นไม้ หรือการเห็นต้นไม้ที่เราปลูกเจริญเติบโต ก็ทำให้สมองหลั่ง Serotonin ได้เช่นกัน
การที่ต้นไม้ค่อยๆ เจริญเติบโต ออกดอกสีสันสวยงาม หรือออกผลผลิตที่กำลังจะเก็บได้ในไม่ช้าจะทำให้เรารู้สึกภาคภูมิใจ ชื่นใจ และมีความสุข โดยในขณะที่เรามีความรู้สึกพึงพอใจจะทำให้สมองหลั่ง Dopamine สารสื่อประสาทแห่งความสุข ซึ่งจะทำให้รู้สึกตื่นตัว กระฉับกระเฉง มีสมาธิมากขึ้น ช่วยลดความวิตกกังวล ดังนั้นจึงไม่เป็นที่น่าแปลกใจว่า ทำไมคนปลูกต้นไม้จึงสุขภาพจิตดี ปลดเปลื้องจากความเครียดต่างๆ ได้
ติดตาม Life Elevated ได้ที่
Website: www.lifeelevated.club/
Facebook: Life Elevated ชีวิตยกระดับ
Twitter: @_lifeelevated_
Instagram: @lifeelevatedclub
Line OA: @Lifeelevated
Blockdit: Life Elevated
