“การเปลี่ยนแปลง” อาจมีทั้งเรื่องดีและไม่ดี
บางคนคาดหวังอยากให้มีการเปลี่ยนแปลง บางคนก็ชอบ – พอใจในสิ่งที่มีและเป็นอยู่ในปัจจุบันไม่อยากจะสูญเสียไปหรือให้เปลี่ยนแปลงไปเป็นแบบอื่น แต่เมื่อถามถึงเรื่องของตัวเรา คิดว่าเราจะเปลี่ยนแปลงไปมากไหมในอีก 10 ปีข้างหน้า?
อย่าให้สมองลวงความคิด ว่าชีวิตเราจะไม่เปลี่ยน
อะไรเปลี่ยนอะไรที่ไม่เปลี่ยน?
งานวิจัยด้านจิตวิทยาและเศรษฐศาสตร์พฤติกรรมได้มีการศึกษาวิจัยกันในเรื่องของ “ตัวตน” ซึ่งสำรวจในเรื่องของบุคลิกภาพ (Personality) ความชอบ (Preference) ความเชื่อ (Belief) และสิ่งที่ให้คุณค่า (Value) เป็นการศึกษาเพื่อเปรียบเทียบว่าเมื่อเรามีอายุเพิ่มขึ้น เราจะมีพฤติกรรมการตัดสินใจเหมือนหรือต่างไปเพียงใด งานวิจัยจำนวนไม่น้อยศึกษาเรื่องของการตัดสินใจในปัจจุบันเพื่ออนาคต เราคาดการณ์ในอนาคตได้แม่นยำหรือตรงมากแค่ไหน ถ้าถามเรื่องบุคลิกภาพที่เราเป็นอยู่ในปัจจุบัน สิ่งที่เราชอบในวันนี้ อะไรที่เราเคยเชื่อ และให้คุณค่าความสำคัญ วันข้างหน้าเราจะยังเลือกสิ่งเดิม ยังคงชอบและเป็นเหมือนเดิมไหม
ที่ผ่านมาเปลี่ยนแปลงไปมาก..อนาคตคงไม่เปลี่ยนแล้ว?
งานวิจัยของ Jordi Quoidbach และคณะ ปี 2013 พบกว่าคนส่วนใหญ่มีอคติทางความคิดข้อหนึ่งที่เรียกว่า “End of History Illusion” หรือ “ภาพลวงตาว่าสิ้นสุดประวัติศาสตร์แล้ว” งานวิจัยชิ้นนี้ได้อธิบายว่าคนเรามีทางลัดในความคิดข้อหนึ่ง โดยหลงคิดไปว่าตัวเราในปัจจุบัน คือ เวอร์ชันสุดท้าย เป็นผลิตภัณฑ์ที่พัฒนาจนเสร็จสิ้นสมบูรณ์แล้ว (Finished Product) มากกว่าที่จะเป็น “งานที่กำลังพัฒนา” (Work in Progress) ดังนั้นคนส่วนใหญ่จึงรายงานว่าอดีตที่ผ่านมานั้นมีการเปลี่ยนแปลงอย่างมาก แต่อนาคตจะไม่เปลี่ยนแปลงอีกสักเท่าใด เพราะประวัติศาสตร์จบแล้ว เราได้สิ่งที่ดีที่สุดแล้ว
แล้วงานวิจัยนี้ศึกษาอะไร?
งานวิจัยนี้ศึกษากับคนกว่า 7,519 คน ช่วงอายุ 18 – 68 ปี โดยให้แต่ละคนบอกถึงความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นใน 10 ปีที่ผ่านมา และคาดการณ์ถึงการเปลี่ยนแปลงในอนาคตอีก 10 ปีข้างหน้าในมิติต่างๆ ว่าเรายังจะชอบสิ่งเดิมอยู่ไหม เช่น ภาพยนตร์ที่ชอบดู อาหารที่ชอบรับประทาน หากเราเป็นแฟนของวงดนตรีนี้ อนาคตก็จะยังเป็นวงดนตรีที่เราชื่นชอบ จะยังเชื่อและให้ความสำคัญแบบเดิมหรือเปล่า และเมื่อนำมาพิจารณาดูพบว่าไม่ว่าช่วงอายุเท่าใดทุกสิบปีเราก็จะเปลี่ยนแปลงไปอยู่ดี ผลสรุปจากงานวิจัยนี้บอกว่า “เราไม่เก่งนักที่จะทำนายอนาคตของตัวเราเอง”
ทำไม? สมองถึงลวงหลอก “เรา”
เนื่องจากการคาดการณ์และทำนายอนาคตเป็นเรื่องที่ทำได้ยาก มีความซับซ้อน และจำเป็นต้องใช้ข้อมูลหลายมิติประกอบ สมองจึงมีทางลัดที่ทำให้เราสามารถคิดและตัดสินใจสิ่งต่างๆ ในชีวิตได้เร็ว เพื่อให้ชีวิตเดินต่อได้ ไม่เช่นนั้นเราก็จะจมอยู่กับความไม่แน่นอน ไม่แน่ใจ และต้องต่อสู้กับความกลัวเสียจนกระทั่งชีวิตหยุดนิ่งเพราะไม่กล้าตัดสินใจ
สิ่งสำคัญก็คือเราต้องอย่ามั่นใจจนเกินไปว่าวันนี้คือวันที่เราเก่งที่สุด รู้ดีที่สุด และเป็นเวลาที่ดีที่สุด สิ่งที่เราเป็นในวันนี้จะยังไม่ใช่สิ่งสุดท้ายที่เราจะเป็น อาจจะไม่ใช่ความชอบท้ายสุดที่เราจะชอบ จงเผื่อใจไว้ หมั่นทบทวนและเรียนรู้อยู่เสมอ อะไรๆ ก็มีเปลี่ยนแปลงได้ ไม่เว้นแม้แต่ตัวเรา
ติดตาม Life Elevated เพิ่มเติมได้ที่
Facebook: Life Elevated ชีวิตยกระดับ
Twitter: @_lifeelevated_
Instagram: @lifeelevatedclub
Line OA: @Lifeelevated
Blockdit: Life Elevated
อ้างอิง
https://thecuratorclub.co/product/book-36/
https://thematter.co/social/isolation-dont-stop-creativity/110156
http://www.kruinter.com/show.php?id_quiz=767&p=1
http://www.investerest.co/science/end-of-history-illlusion/
http://www.okmd.or.th/bbl/documents/342/bbl-brain-learn
